लाडकी बहीण योजनेच्या अपात्र लाभार्थींची यादी जाहीर – जाणून घ्या सविस्तर माहिती

महाराष्ट्र सरकारच्या मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण योजनेने (Ladki Bahin Yojana) राज्यातील लाखो महिलांना आर्थिक आधार दिला आहे. ही योजना गरजू महिलांना दरमहा १,५०० रुपये देऊन त्यांचं आर्थिक सक्षमीकरण करत आहे. पण नुकतंच सरकारने या योजनेच्या अपात्र लाभार्थींची यादी जाहीर केली आहे आणि यामुळे अनेकांचं लक्ष या योजनेकडे पुन्हा वेधलं गेलं आहे. आज आपण या यादीबद्दल, अपात्रतेच्या कारणांबद्दल आणि योजनेच्या इतर महत्त्वाच्या गोष्टींबद्दल सविस्तर बोलणार आहोत.

लाडकी बहीण योजना म्हणजे काय?

महाराष्ट्र सरकारने २८ जून २०२४ रोजी ही योजना सुरू केली. महिलांना आर्थिकदृष्ट्या स्वावलंबी बनवणं, त्यांचं आरोग्य आणि पोषण सुधारणं आणि कुटुंबातील त्यांची भूमिका मजबूत करणं हा योजनेचा मुख्य उद्देश आहे. या योजनेअंतर्गत पात्र महिलांना दरमहा १,५०० रुपये थेट त्यांच्या आधार-लिंक बँक खात्यात जमा होतात. आता तर २०२५ च्या अर्थसंकल्पानंतर ही रक्कम २,१०० रुपये होणार असल्याची घोषणा झाली आहे.

पण योजनेला प्रचंड प्रतिसाद मिळाल्याने अनेकांनी चुकीची माहिती देऊन किंवा पात्रतेचे निकष पूर्ण न करता लाभ घेतल्याचं समोर आलं आहे. त्यामुळे सरकारने पडताळणी मोहीम हाती घेतली आणि अपात्र लाभार्थींची यादी जाहीर केली.

अपात्र लाभार्थी यादी का जाहीर झाली?

लाडकी बहीण योजनेचा लाभ फक्त खऱ्या गरजूंना मिळावा, यासाठी सरकारने कडक नियम लागू केले. निवडणुकीपूर्वी ही योजना सर्व महिलांना कोणतेही निकष न राबवता लागू केली गेली होती. पण निवडणुकीनंतर सरकारने पात्रता निकष कठोर केले आणि पडताळणी सुरू केली. यामुळे अनेक महिला अपolia ठरल्या. खालील कारणांमुळे लाभार्थी अपात्र ठरत आहेत:

• जास्त उत्पन्न: कुटुंबाचं वार्षिक उत्पन्न २.५ लाख रुपयांपेक्षा जास्त असणाऱ्या महिला अपात्र ठरतात.
• चारचाकी वाहन: लाभार्थीच्या किंवा तिच्या कुटुंबातील सदस्याच्या नावावर चारचाकी वाहन (ट्रॅक्टर वगळता) असल्यास ती अपात्र ठरते.
• विशेषतः पुणे जिल्ह्यात ७५,००० महिलांना याच कारणाने अपात्र ठरवलं गेलं आहे.
• सरकारी कर्मचारी: कुटुंबातील कोणताही सदस्य सरकारी कर्मचारी किंवा निवृत्तीवेतन घेणारा असल्यास ती महिला अपात्र ठरते. मात्र, बाह्य यंत्रणेद्वारे काम करणारे कर्मचारी, स्वयंसेवी कामगार किंवा कंत्राटी कर्मचारी याला अपवाद आहेत.
• इतर योजनांचा लाभ: जर एखादी महिला दुसऱ्या सरकारी योजनेतून १,५०० रुपये किंवा त्यापेक्षा जास्त रक्कम घेत असेल, तर ती या योजनेच्या लाभासाठी पात्र ठरत नाही.
• वयाची अट: २१ ते ६५ वयोगटातील महिलाच पात्र आहेत. ६५ पेक्षा जास्त वय असलेल्या १,१०,००० महिला अपात्र ठरल्या आहेत.

या पडताळणी मोहिमेत अंगणवाडी सेविका आणि परिवहन विभाग यांनी घरोघरी जाऊन तपासणी केली. यातूनच अपात्र लाभार्थींची यादी तयार झाली आहे.

अपात्र लाभार्थींवर काय कारवाई होणार?

महत्त्वाचं म्हणजे, सरकारने असं स्पष्ट केलं आहे की, अपात्र लाभार्थींकडून आतापर्यंत मिळालेली रक्कम परत घेतली जाणार नाही. पण जानेवारी २०२५ पासून अशा महिलांना पुढील हप्ते मिळणार नाहीत. जर एखाद्या महिलेने खोटी माहिती देऊन लाभ घेतला असेल, तर त्यांच्यावर कडक कारवाई होऊ शकते. यासाठी सरकारने खालील सूचना दिल्या आहेत:

• चुकीच्या माहितीने अर्ज केलेल्या महिलांनी स्वतःहून अर्ज मागे घ्यावा.
• पडताळणी मोहिमेत अपात्र ठरलेल्या महिलांना ब्लॅक लिस्ट केलं जाऊ शकतं, ज्यामुळे त्यांना भविष्यात इतर योजनांचा लाभ मिळणं कठीण होईल.

अपात्र लाभार्थी यादी कशी तपासायची?

तुम्ही लाडकी बहीण योजनेच्या लाभार्थी यादीत तुमचं नाव आहे की नाही, हे ऑनलाइन तपासू शकता. यासाठी mobile app किंवा वेबसाइटचा वापर करावा लागेल. खालील स्टेप्स फॉलो करा:

• नारीशक्ती दूत ॲप डाउनलोड करा: गुगल प्ले स्टोअरवरून ‘नारीशक्ती दूत’ ॲप डाउनलोड करा.
• लॉगिन करा: तुमचा रजिस्टर्ड मोबाईल नंबर आणि पासवर्ड टाकून लॉगिन करा.
• लाभार्थी यादी तपासा: ॲपच्या डॅशबोर्डवर ‘लाभार्थी यादी’ पर्यायावर क्लिक करा आणि तुमचं नाव तपासा.
• वेबसाइटवर तपासणी: अधिकृत वेबसाइट ladakibahin.maharashtra.gov.in वर जा. ‘चेक लाभार्थी यादी’ पर्यायावर क्लिक करा आणि आवश्यक माहिती टाकून यादी पाहा

तुमच्या गावातल्या ग्रामपंचायतीत किंवा नगरपालिकेतही ही यादी उपलब्ध आहे. जर तुमचं नाव अपात्र यादीत असेल, तर तुम्हाला पुढील हप्ते मिळणार नाहीत.

योजनेची पात्रता आणि आवश्यक कागदपत्रे

लाडकी बहीण योजनेचा लाभ घेण्यासाठी खालील निकष पूर्ण करणं आवश्यक आहे:

• महिला महाराष्ट्राची रहिवासी असावी.
• वय २१ ते ६५ वर्षांदरम्यान असावं.
• कुटुंबाचं वार्षिक उत्पन्न २.५ लाखांपेक्षा कमी असावं.
• आधार-लिंक बँक खातं असावं.एका कुटुंबातील फक्त एक महिला पात्र.

अपात्र ठरलेल्यांनी काय करावं?

जर तुमचं नाव अपात्र यादीत असेल, तर घाबरण्याचं कारण नाही. तुम्ही खालील गोष्टी करू शकता:

• पडताळणी करा: तुमच्या गावातल्या अंगणवाडी सेविकेकडे जाऊन तुमच्या अर्जाची स्थिती तपासा.
• पुनरावलोकनासाठी अर्ज करा: जर तुम्हाला वाटत असेल की तुम्ही पात्र आहात, तर पुन्हा कागदपत्रांसह अर्ज सादर करा.
• सेतू केंद्राला भेट द्या: तुमच्या जवळच्या सेतू सुविधा केंद्रात जाऊन apply online प्रक्रियेची माहिती घ्या.

योजनेचं भविष्य आणि अपडेट्स

लाडकी बहीण योजनेला महाराष्ट्रात प्रचंड प्रतिसाद मिळाला आहे. आतापर्यंत २ कोटी ३४ लाख महिलांना याचा लाभ मिळाला आहे, आणि १७,००० कोटी रुपये वितरित झाले आहेत. सरकारने आता ही रक्कम २,१०० रुपये करण्याची घोषणा केली आहे, जी एप्रिल २०२५ पासून लागू होईल. पण अपात्र लाभार्थींमुळे खऱ्या गरजूंना लाभ मिळावा, यासाठी सरकार कडक पावलं उचलत आहे.जर तुम्ही या योजनेचा लाभ घेत असाल, तर तुमचं नाव पात्र यादीत आहे की नाही, हे तपासून घ्या. आणि जर तुम्ही अजून अर्ज केला नसेल, तर mobile app किंवा वेबसाइटवरून apply online करायला विसरू नका.

योजनेच्या पुढील हप्त्यांबद्दल आणि नवीन अपडेट्ससाठी सरकारच्या अधिकृत वेबसाइटवर लक्ष ठेवा. तुमच्या गावातल्या अंगणवाडी सेविकेशी संपर्क साधूनही तुम्हाला याबद्दल माहिती मिळू शकते. ही योजना खऱ्या अर्थाने महिलांचं सक्षमीकरण करत आहे, पण त्यासाठी पात्रता निकषांचं पालन करणं गरजेचं आहे.